تعامل در کار گروهی و راهکارهایی برای دستیابی به آن

 کار گروهی یا کار تیمی، همان چیزی است که ما از دوران ابتدایی سعی داشتیم در آن حضور پیدا کنیم؛ مثلاً درست کردن روزنامه دیواری یا شرکت در گروه سرود مدرسه. هر چه سن ما بیشتر شد تصمیم گرفتیم کارهای گروهی بیشتر و بزرگ تری انجام دهیم، مثل عضو شدن در تیم والیبال منطقه یا عضویت در یک گروه تولیدی. علاقه انسان ها برای اجتماعی بودن و انجام کارهای گروهی، ذاتی است و همواره به آن حس مثبت دارند. اما آیا شما تعریف درست و دقیقی از گروه دارید؟

گروه چیست؟

ممکن است گاهی تعریف گروه، با تعریف رسته و تجمع اشتباه گرفته شود. در گروه قوانینی حاکم است که نه در تجمع و نه در رسته وجود ندارند. تجمع به تعدادی از افراد گفته می شود که در زمان مشخص، در یک مکان از لحاظ فیزیکی به یکدیگر نزدیک اند. در تعریف رسته نیز آمده است که، شامل تعداد افرادی می شود که از نظر برخی ویژگی ها به هم شبیه هستند؛ مثلاً رنگ پوست یا قد و وزن. اما همانطور که قبل تر هم گفتیم تعریف گروه با دو تعریف قبلی متفاوت است؛ گروه به جمع دو نفر یا بیشتر گفته می شود که عمل یا عدم عمل آن ها بر یک دیگر اثر می گذارد. اصولاً افراد گروه به دلیل تعامل فعلی یا قبلی خود با یکدیگر، با هم حس ارتباط دارند. در ترمینال اصفهان، 34 نفر سوار اتوبوس اصفهان به تهران می شوند. همه این افراد در یک زمان و در یک مکان از لحاظ فیزیکی کنار هم قرار دارند، پس یک تجمع را تشکیل داده اند. دو نفر با نام های رضا و امیرعلی کنار هم روی یک صندلی نشسته اند. آن ها با هم ارتباطی ندارند ولی هر دو سفید پوست و قد بلند هستند، این دو نفر با هم در یک رسته قرار می گیرند. پس از طی مسافتی، اتوبوس دچار مشکل فنی شده و مجبور به توقف می شوند. همه مسافران از وضع موجود ناراضی اند و با هم حرف می زنند. در این بین امیرعلی می گوید: “هوا به شدت گرم است، اتوبوس باید زودتر حرکت کند.” و رضا در جواب او، حرف اش را تایید کرده و می گوید: “برای استخدام در یک دفترکار به تهران می رود و بسیار عجله دارد”. ارتباط بین این دو نفر به آرامی در حال شکل گرفتن است ولی هنوز تبدیل به گروه نشده اند. پس از تعمیر اتوبوس آن ها باز هم کنار هم می نشینند و تا مقصد، از کار و محل زندگی صحبت می کنند. رضا و امیرعلی متوجه می شوند که هر دو در یک زمینه شغلی فعالیت می کنند و حالا به صورت اتفاقی قرار است که همکار باشند. آن ها موقع خداحافظی دست یکدیگر را به گرمی می فشارند و به یکدیگر می گویند: “امیدوارم به زودی همدیگر را در دفتر ملاقات کنیم”. حال بین این دو، یک احساس و ارتباط ایجاد شده است. فردای همان روز یکدیگر را در دفترکار می بینند و با هم صحبت می کنند. در هر دو این حس ایجاد شده است که یکدیگر را می شناسند و می توانند دوستان خوبی باشند. مطمئناً حس گروه بودن یا همان چیزی که جامعه شناسان آن را dyad می نامند بین رضا و امیرعلی شکل گرفته است.

تعامل در کارهای گروهی

کارگروهی مقوله ای ساده و در عین حال پیچیده و دشوار است. افرادی که به هر دلیلی با هم در یک گروه قرار می گیرند، رفتار ها، سلایق، فرهنگ و اندیشه های متفاوتی دارند. برای اینکه یک کار گروهی به خوبی پیش برود و نتیجه ای موفقیت آمیز داشته باشد، افراد آن گروه باید با یکدیگر تعامل صحیح و سازنده داشته باشند. حتماً دیده اید برخی از کارهای گروهی به شکل شگفت انگیزی بهینه و درست پیش می روند، ولی برخی دیگر، از همان روزهای ابتدایی تشکیل گروه، با اشکالات و موانع زیادی برخورد می کنند. دلیل این تفاوت چیست؟ نکاتی که در این مقاله برای شما عنوان می کنیم بدون شک بهترین راه حل ها برای ایجاد تعامل در کارهای گروهی است.

کلیدهای موفقیت در کارگروهی

• همه افراد گروه باید اهداف کلی تیم را درک کنند و خود را با آن ها همسو کنند. اعضای گروه باید بر سر تمام جزئیات مسیر پیش رو توافق داشته باشند و با یک دید مشترک به آینده نگاه کنند. اگر هر کدام از افراد فقط به دنبال منافع و اهداف شخصی خود باشند، هیچ موفقیتی در انتظار گروه نخواهد بود.
• در گروه باید بستری برای پیشرفت تک تک افراد ایجاد شود. همچنین اعضای گروه باید بتوانند با خیالی آسوده و بدون ترس از سرزنش، ریسک های منطقی و جسورانه کنند، با دیگر اعضا تعامل و ارتباط داشته باشند، کار گروه را نقد کنند و تصمیم بگیرند. گروهی قدم در مسیر موفقیت خواهد گذاشت که اعضای آن به یکدیگر اعتماد داشته باشند.
• احترام، اعتماد و راستی باید پایه و چهارچوب فعالیت در یک گروه باشند. اعضا باید مطمئن شوند که همیشه از طرف هم گروهی های خود مورد احترام خواهند بود و در مشکلات، بیان دیدگاه ها، انتقاد و اعلام نظرات همواره با رفتار دوستانه و درک متقابل روبرو خواهند شد.
• برای موفقیت یک گروه لازم است افراد در مقابل نظرات، خلاقیت ها و نوآوری ها با تشویق و روی گشاده مواجه شوند. هر فرد در گروه زاویه دید و افکار و نظرات متفاوتی دارد و در واقع یک عضو منحصر بفرد قلمداد می شود. تفاوت ایده ها و دیدگاه ها در گروه های موفق منجر به خدمات بهتر، محصولات جدیدتر و رویکردهای تازه می شود. هر چه یک گروه در جذب نظرات مختلف موفق تر عمل کند و در واقع به بارش های فکری واکنش مثبت نشان دهد، زودتر و راحت تر به اهدافش می رسد. نظرات مخالفی مانند “چه فکر احمقانه ای” یا “این روش هرگز جواب نمی دهد” تنها به یکنواختی و عدم خلاقیت گروه ختم خواهد شد. زمانی که همه افراد در تصمیم گیری ها و فعالیت ها مشارکت داشته باشند، متوجه خواهند شد که مورد حمایت هستند و جایگاه خاص و مؤثری در گروه دارند، پس به تلاش برای اهداف جمعی گروه ادامه می دهند.
• همه افراد باید در کنار هم مهارت ها و توانایی هایشان را بهبود ببخشند و دائماً خودشان را ارزیابی کنند. شاخص های تعیین شده باید به بحث گذاشته شوند و با در نظر گرفتن توانایی گروه بهبود یابند، فقط در این صورت است که توانایی همه افراد پس از شناخته شدن و قرارگیری در جایگاه درست، سبب پیشرفت روزافزون گروه خواهد شد.

سخن پایانی در کار گروهی ، نکته اصلی تشکیل گروه نیست، بلکه این تعامل و ارتباط بین اعضای گروه است که کارگروهی را معنا می کند. زمانی که همه اعضای گروه از سنگرهای خود خارج شوند و درکنار یکدیگر و در یک مسیر قرار گیرند به راحتی، هرآنچه تصور کنند را به دست می آورند. هر گروهی که این فاکتورها را رعایت کند و در آن ها مداومت به خرج دهد، بی شک موفق خواهد بود و به اهداف کوچک و بزرگش خواهد رسید. پس با یادگیری و سپس به کارگیری این راه حل ها گروه خود را به سمت پیشرفت و موفقیت هدایت کنید.